Οι πέντε βασικές ιδιότητες των μετάλλων είναι οι εξής:
1. Μεταλλική λάμψη
Τα μέταλλα έχουν ένα λαμπερό, ανακλαστικό επιφάνεια λόγω του τρόπου με τον οποίο τα ηλεκτρόνιά τους αλληλεπιδρούν με το φως. Για παράδειγμα, το χρυσάφι και το ασήμι είναι ευρέως γνωστά για τη λαμπερή τους εμφάνιση, κάτι που τα καθιστά κατάλληλα για κοσμήματα και διακοσμητικές εφαρμογές.
2. Υψηλή ηλεκτρική αγωγιμότητα
Τα μέταλλα είναι εξαιρετικοί αγωγοί του ηλεκτρισμού επειδή τα εξωτερικά ηλεκτρόνιά τους μπορούν να κινούνται ελεύθερα. Το χαλκό και το αλουμίνιο χρησιμοποιούνται συχνά σε ηλεκτρικά καλώδια και ηλεκτρονικά κυκλώματα λόγω αυτής της ιδιότητας.
3. Υψηλή θερμική διαγωγικότητα
Τα μέταλλα μεταφέρουν αποτελεσματικά τη θερμότητα, καθιστώντας τα ιδανικά για εφαρμογές όπως σκεύη μαγειρικής (π.χ. κατσαρόλες από ανοξείδωτο χάλυβα) και ψύκτες ηλεκτρονικών συσκευών. Αυτή η ιδιότητα προκύπτει από την κίνηση των ελεύθερων ηλεκτρονίων και των ταλαντώσεων του κρυσταλλικού πλέγματος μέσα στη δομή του μετάλλου.
4. Ελαστικότητα και Εφελκυστικότητα
Ελαστικότητα: Τα μέταλλα μπορούν να χτυπηθούν ή να πιεστούν ώστε να σχηματιστούν σε λεπτά φύλλα χωρίς να σπάσουν. Για παράδειγμα, το χρυσό μπορεί να μετατραπεί σε εξαιρετικά λεπτό φύλλο χρυσού.
Εφελκυστικότητα: Τα μέταλλα μπορούν να τραβηχτούν και να μετατραπούν σε σύρματα. Ο χαλκός είναι ένα καθαρό παράδειγμα, καθώς χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικών καλωδίων.
5. Υψηλή Πυκνότητα και Δύναμη
Η πλειοψηφία των μετάλλων έχει υψηλή μάζα ανά μονάδα όγκου (πυκνότητα) και ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των ατόμων, παρέχοντας μηχανική αντοχή. Το χάλυβας, ο οποίος είναι κράμα σιδήρου και άνθρακα, χρησιμοποιείται ευρέως στην κατασκευή λόγως της υψηλής αντοχής του σε εφελκυσμό και της ανθεκτικότητάς του.
Αυτές οι ιδιότητες προκύπτουν από τον μεταλλικό δεσμό στα μέταλλα, όπου τα ελεύθερα ηλεκτρόνια συγκρατούν τα θετικά ιόντα μετάλλων μαζί σε μια πλέγμα δομή.